به گزارش «سراج24»، پایین بودن سطح زندگی مردم و نخواندن دخل و خرج آنها با هم همواره مشکلی به نام فقر را به دنبال داشته است و اختلاف طبقاتیی را رقم زده که نه تنها در دولت دهم ریشه کن نشد بلکه در دولت یازدهم نیز ادامه دار شده است.
در واقع، خط فقر کلمه‌ای آشنا برای افکار عمومی است و بسیاری از کاندیدا‌ها در رقابت‌های انتخاباتی از مجلس گرفته تا ریاست جمهوری درباره آن سخن گفته‌اند و نسبت به بالارفتن عدد آن انتقاد داشته‌اند اما هرگز آمار رسمی از این عدد مهم که می‌تواند نمایانگر نسبت فقرا در کشور باشد، منتشر نشده است و به این ترتیب است که عدد خط فقر همواره در هاله‌ای از ابهام قرار داشته و دارد و اظهار نظر‌ها در خصوص آن متناقض و متفاوت است.
در واقع، خط فقر یا آستانه فقر حداقل درآمدی است که برای زندگی در یک کشور خاص در نظر گرفته می‌شود؛ محاسبه این عدد در ایران بر اساس داده‌های رسمی بانک مرکزی است اما از سال ۹۰ آمار دقیقی از آن در دسترس نیست و پیش ازآن نیز ضعف آماری بسیاری در اعلام این آمار مهم وجود داشته است.
*خط فقر و دولت دهم
هنوز از یاد‌ها نرفته است که رییس شورای رقابت در سال ۹۱ اعلام کرد خانوارهای شهری با درآمد ماهانه کمتر از ۹۴۶ هزار تومان زیر خط فقر به حساب می‌آید تا به این ترتیب بر اساس گفته وی خط فقر در کشور نزدیک به یک میلیون تومان باشد یعنی خانوارهایی که در آمد زیر یک میلیون تومان دارند زیر خط فقرند و میلیونی‌ها نیز تازه فقیر محسوب می‌شوند!
اما همیشه از این نوع آمار‌ها در خصوص خط فقر منتشر نمی‌شود و همواره خط فقر از آمارهای پنهانی است که هرگز برای مردم اعلام نشده و مسدولان دولتی از اعلام رقمی برای آن طفره می‌روند به عنوان مثال وقتی از عبدالرضا شیح الاسلامی وزیر وقت کار سوال کردند خط فقر در ایران چقدر است پاسخ داد: «نمی‌دادنم!»
عبدالرضا شیخ‌الاسلامی، وزیر کار دولت دهم سال ۸۹ بود که در پاسخ به این پرسش که فاصله خط فقر با حداقل دستمزد کارگران چقدر است، به راحتی گفت: «نمی‌دانم خط فقر چقدر است، اگر میزان خط فقر را از حداقل دستمزد کم کنیم، فاصله آن بدست خواهد آمد».
بعد از آن بود که در سال ۹۰، عادل آذر رئیس مرکز آمار ایران اعلام کرد: «درآمد سالانه هر ایرانی به طور میانگین چهارهزار‌و۴۰۰دلار است.»
با این سخنان، اگرمتوسط نرخ دلار ۱۳۰۰ تومان آن روز‌ها محاسبه شود، بر اساس مستندات مرکز آمار، هر ایرانی در سال پنج‌میلیون‌و ۷۲۰هزار تومان درآمد دارد که درواقع به عبارتی می‌شود برای هر ماه ۴۷۶هزارو ۶۶۶تومان.
این در حالی است که کار‌شناسان اقتصادی بدون توجه به پنهان کاری دولتی‌ها خط فقر را بیش از ۹۸۰ هزار تومان و نزدیک به یک میلیون تومان محاسبه کرده‌اند.
خوشبینانه‌ترین رقم درآمدی خط فقر را هم اعضای خانه کارگر بین ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار تومان قبل از هدفمندی یارانه‌ها محاسبه کرده بودند تا خط فقر در کشور همچنان یک علامت سوال بزرگ باقی بماند.
*خط فقر و دولت روحانی
بعد از روی کار آمدن دولت روحانی، دولتی که با شعار شفافیت و صداقت به میدان آمد، وزیر کار دولت حسن روحانی به زیاد شدن خط فقر در کشور اعتراف کرد و گفت: سیاست‌هایی که دو دهه گذشته تجربه کردیم فقرا را ضعیف‌تر و طبقه متوسط جامعه را به طبقه پایین نزدیک‌تر کرده است. و این یعنی افزایش خط فقر.
در هر حال اما با زهم آمار درست و دقیق از خط فقر در دولت یازدهم ارائه نشده است تا جایی که فعالان کارگری اعلام کرده‌اند، خط فقر به ۱۰۰۰ دلار رسیده است. با این حساب حداقل درآمد در ایران با در نظر گرفتن دلار ۳ هزار تومانی به ۳ میلیون تومان رسیده است.
البته پیش از این دراوایل سال ۹۳ برخی ناکار‌شناسان، خط فقر رابرای هر خانوار ۵ نفری، ۲٫ ۵ میلیون تومان تخمین زده بودنداما خبر از آمار رسمی نیست. اوایل شهریورماه بود که عادل آذر، رئیس مرکز آمار با تاکید بر اینکه این سازمان متولی اعلام خط فقر نیست، از هزینه حدود یک میلیون و ۸۰۰ هزار تومانی خانوارهای شهری در هر ماه خبر داد.
وی با عدم اعلام خط فقر از سوی مرکز آمار گفت: مرکز آمار هرگز آماری برای خط فقر اعلام نمی‌کند، چرا که این نرخ اصلا جزء آمارهای رسمی کشور نیست و در نهایت اعلام شد وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مسئول آن است.
این ماجرا ادامه داشت تا اینکه اواخر دی ماه، احمد می‌دری، معاون وزیر کار از خط فقر در ایران به ازای هر نفر ۲۵۰ هزار تومان خبر داده است. به این ترتیب خط فقر برای یک خانواده ۴ نفره یک میلیون و خانوار ۵ نفره یک میلیون و ۲۵۰ هزار تومان است.
این اظهار نظردر حالی رخ داد که طی سال‌های گذشته این اولین بار بود که یک مقام مسئول به صورت مستقیم به اعلام خط فقر پرداخت. اما نکته مهم اینجا بود که مرکز آمار هزینه یک ماه خانوار را یک میلیون و ۸۰۰ هزار توان و بانک مرکزی این رقم را ۲میلیون و ۵۰۰ هزار تومان اعلام کرده است و حتی در اعلام هزینه ماهانه خانوار‌ها نیز تفاوت وجود دارد.
یعنی تا قبل از اعلام رقم ۲۵۰ هزار تومان، بر اساس آمارهای بانک مرکزی و مرکز آمار ایران افرادی که حقوق ماهانه آنها زیر ۱. ۸ میلیون تومان بود، زیر خط فقر قرار می‌گرفتند اما با اعلام رقم جدید بسیاری از حقوق بگیران از جمله کارگران و کارمندان که شامل خانوارهای سه، چهار و ۵ نفره می‌شوند و حقوق بین ۷۵۰ هزار تا یک میلیون و ۲۵۰ هزار تومان می‌گیرند، به یکباره از خط فقر خارج شدند و در ردیف افراد متوسط و ثروتمند قرار گرفتند و این اختلاف نظر‌ها همچنان ادامه دارد.
بعد از ان در بهمن ماه سال 93 و با نزدیک شدن به روزهای پایانی سال، حسین انواری سرپرست کمیته امداد امام خمینی (ره) در این باره که سالیانه چه تعداد از افراد زیر خط فقر رفته و تحت پوشش کمیته امداد قرار می‌گیرند؟ عنوان کرد: خط فقر را به شکلی که در حال حاضر تعریف می‌شود قبول ندارم، زیرا باید در نظر گرفت که خط فقر در کجا مدنظر است؟ در شهر، روستا، کویر و یا بین عشایر؟ زیرا شرایط جغرافیایی و محیطی در هر منطقه بسیار متفاوت بوده و این شیوه مطرح کردن خط فقر صحیح نیست، بلکه باید آن را در نقاط مختلف کشور به طور جداگانه بررسی کرد.
انواری با اشاره به «خط فقر مطلق» که در حال حاضر با انجام کارهایی همچون پرداخت یارانه و غیره در کشور بخشی از آن ترمیم شده و رو به کاهش است، گفت: در حال حاضر به جای طرح کردن خط فقر باید «خط کفاف» را جایگزین کرد، زیرا خط فقر واژه‌ای بی‌معناست.
وی در خصوص منظورش از «خط کفاف» توضیح داد: خط کفاف میان فقر و غنا قرار داشته و محدوده‌ای است که تعادل برای رفع و تامین نیازهای انسانی مانند نیاز به مسکن، تفریح، تحصیل و... در آن رعایت شده است.که هر چند این پیشنهاد بسیار مناسب بود اما در هر حال امار خط فقر چیزی نیست که بتوان ساده از ان گذر کرد و در همه کشورهای جهان برای محاسبه سطح درامدی و برنامه ریزی های اقتصادی از آمار خط فقر استفاده می کنند و شاید بهتر باشد آمار درست از این عدد اقتصادی در اختیار نهاد هایی چون سازمان تامین اجتماعی و اقتصاد دانان قرار گیرد و دولت یازدهم به وعده خود که شفافیت آماری اقتصادی بود عمل کند/.مارآنار
